LFR i jak w banku!

Wygląda na to, że przez rok znów będę miał powód by w weekendy odwiedzać Lublin i przy okazji realizować dalej mój oddolny, obywatelski i ochotniczy…

„Lubelski happening”…

Na zlecenie Lubelskiej Fundacji Rozwoju będę prowadził 3 różne szkolenia dla pracowników lokalnych banków:

1. Umiejętność czytania dokumentów finansowych
2. Profesjonalna analiza ekonomiczno-finansowa
3. Zarządzanie ryzykiem kredytowym

Napracowałem się dziś nad programami, by z jednego tematu zrobić 3 różne szkolenia – bo czy można zrobić analizę ekonomiczno-finansową nieprofesjonalnie? A jak posiąść umiejętność czytania sprawozdań bez takiej analizy? I jak wreszcie zarządzać ryzykiem kredytowym, jeśli nie uwzględni się analizy ekonomiczno-finansowej w procesie kredytowym? Musiałem się jednak dostosować do narzuconych tematów i zakresów merytorycznych

Dla zainteresowanych bardziej szczegółowe opisy programów poniżej:

(ostrzegam jednak, że dość długie)

Umiejętność czytania dokumentów finansowych

To szkolenie skierowane jest zarówno do osób początkujących jak i do osób bardziej zaawansowanych, które być może zbyt długo funkcjonowały w zastanych procedurach kredytowych i chciałyby zaburzyć sobie co-nieco pewność swoich przekonań.

Zaczniemy od różnych form prowadzenia działalności i od sprawozdań finansowych, które firmy muszą przygotować i które mogą dostarczyć do banku.

Najprościej będzie w środkowym segmencie – spółek z o.o. prowadzących księgi handlowe i przygotowujących sprawozdania w oparciu o KSR i UoR – tu jakość sprawozdań jest najbardziej przewidywalna i mimo, że wiele z tych podmiotów nie podlega obowiązkowi badania bilansu, wiadomo czego możemy się spodziewać. Kreatywna księgowość w odniesieniu do tego segmentu jest rzadka, a jeśli nawet występuje, to stosunkowo łatwo ją wykryć.

Nieco trudniej będzie w odniesieniu do spółek giełdowych, bo mimo iż podlegają badaniu bilansu i przygotowują swoje sprawozdania zgodnie z MSR i MSSF, to jakość ich sprawozdań jest bardzo zróżnicowana i nie ma tu żadnej reguły. Za każdym razem trzeba szczegółowo przewertować informacje dodatkowe i zapoznać się z przyjętą polityką rachunkowości. Mogą też pojawić się problemy z dostępnością niektórych informacji i wtedy trzeba cofać się z lekturą sprawozdań nawet kilka-kilkanaście lat wstecz, wertując szczegółowe komunikaty o zmianach w polityce rachunkowości. W realiach polskich nie jest jeszcze tak źle, bo maksymalnie musimy cofnąć się do 2005 roku, ale w odniesieniu do spółek globalnych, czasem trzeba wrócić do początku lat 90-tych ubiegłego wieku (przypadek IBM).

Najtrudniej będzie nam analizować dokumenty spółek małych, działających w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów (KPiR), bo tu właściciele sami często nie wiedzą jak wygląda ich rzeczywista sytuacja majątkowa i finansowa. Dlatego też firmy z tego sektora zostawimy sobie na sam koniec.

W trakcie szkolenia zamierzam pokazać uczestnikom stosowane metody kreatywnej i agresywnej księgowości – poczynając od starych, sprawdzonych przykładów, by zakończyć na finansowaniu strukturyzowanym i na różnych instrumentach finansowych zaprojektowanych tak, by zniekształcić przepływy. W tym ostatnim przypadku trzeba szczęścia, by wykryć ich stosowanie  – zwłaszcza, jeśli firma wykorzystuje swoją globalną strukturę by je ukryć.

Przeanalizujemy kilka bilansów i rachunków wyników różnych spółek – produkcyjnych, handlowych i usługowych. Zobaczymy, jak na ich podstawie można przygotować sprawozdanie z przepływów (szczególnie w odniesieniu do podmiotów, które nie mają obowiązku takiego sprawozdania przygotowywać i tego nie robią).

Spróbujemy też zrozumieć sprawozdanie przy pomocy tradycyjnej analizy wskaźnikowej.

Słowem, po jednym weekendzie, uczestnicy powinni nabyć przekonanie, że są w stanie sprawozdanie finansowe zrozumieć i przeanalizować.

Profesjonalna analiza ekonomiczno-finansowa

Tu zakres merytoryczny jest podobny, choć realizowany będzie inaczej i w innym zakresie.

• Agencje ratingowe – co analizują, jak analizują i dlaczego to robią
• Ratingi wewnętrzne banków – na jakich analizach bazują i co możemy z nich wywnioskować
• Analiza otoczenia – PEST, analiza makroekonomiczna, cykle ekonomiczne
• Analiza strategiczna jako element analizy kredytowej – walidacja misji, strategii i zrozumienie wpływu na sprawozdania finansowe
• Analiza branżowa – specyfika branży i jej odzwierciedlenie w sprawozdaniu finansowym
• Analiza wskaźnikowa – piramida duPonta i typowe modele analizy bankowej (analiza zyskowności, płynności, wypłacalności i sprawności)
• Analiza przepływów – księgowy a gotówkowy wymiar działalności przedsiębiorstwa, dostępność informacji o przepływach pieniężnych, jak skonstruować sprawozdanie z przepływów na podstawie bilansu i rachunku wyników
• Analiza przepływów – dlaczego firmy bankrutują, zrozumienie zapotrzebowania na kapitał pracujący i CAPEX, model zrównoważonego wzrostu przedsiębiorstwa
• Modele wyceny przedsiębiorstwa – dlaczego należy o nich wiedzieć i z nich skorzystać przed podjęciem długoterminowej decyzji kredytowej
• Budowa modelu finansowego i prognozy dla długoterminowej decyzji kredytowej – strukturyzowanie finansowania
• Praktyczna analiza spółki giełdowej

Zaczniemy od spojrzenia na analizę spółek od strony agencji ratingowych. Były one co prawda bardzo krytykowane po kryzysie finansowym 2008, ale krytyka odnosiła się bardziej do sposobu wyceny ryzyka instrumentów finansowych, a nie spółek, którym nadawały one ratingi.

Zgodnie z metodologią ratingów, zanim zaczniemy analizować sprawozdania, musimy ocenić sytuację makroekonomiczną, zrobić analizę otoczenia i umiejscowić spółkę w cyklu branżowym. Musimy przeanalizować jak konkuruje w swojej branży i jaką strategię obrała. Dopiero po tych analizach możemy zabrać się za analizę finansową.

W trakcie tego szkolenia nie będziemy już zbytnio wspominać o kreatywnej księgowości – chyba, że uczestnicy wykryją takowe przypadki w analizowanych sprawozdaniach. W oparciu o analizę historyczną będziemy musieli natomiast wycenić spółkę  (w trakcie szkolenia wytłumaczę dlaczego może być to konieczne) i przygotować model finansowy z prognozą dla całego tenoru kredytu. Będziemy analizować ryzyko kredytowe w przyszłości, bo od tego zależeć będzie jakość decyzji kredytowych. W tym celu będziemy musieli zrobić także analizę wrażliwości, by przetestować nasze modele.

W narzuconych ramach programowych szkolenia pojawił się temat przepływów finansowych – nie wspomniałem o nich w opisie, bo analizować będziemy właśnie przepływy w przyszłości – analiza historyczna będzie tu dla nas tylko narzędziem pomocniczym w trakcie budowy modelu przedsiębiorstwa. Przedyskutujemy natomiast dość szczegółowo dwa strumienie, które dostarczają przedsiębiorstwom najwięcej kłopotów i które w większości przypadków powodują, że zyskowne spółki upadają: strumień kapitału pracującego i CAPEX, czyli strumień nakładów na majątek trwały.

Spróbuję też wytłumaczyć dlaczego szybko rozwijające się spółki muszą być stale dokapitalizowywane – posłuży nam tu wskaźnik zrównoważonego wzrostu, który umożliwia policzenie maksymalnej dynamiki przychodów, przy której spółka traci płynność bez dokapitalizowania.

I wreszcie na zakończenie, uczestnicy będą musieli przeanalizować wybraną spółkę giełdową, wykonać samodzielnie wszystkie analizy i ustalić limit kredytowy dla tej spółki. Zapowiada się ciekawie, choć dla uczestników szkolenie to będzie wymagać dość dużego nakładu pracy.

Zarządzanie ryzykiem kredytowym w procesie finansowania podmiotów gospodarczych

Celem tego szkolenia jest zapoznanie uczestników ze zróżnicowanymi źródłami ryzyka kredytowego oraz przekazanie im praktycznych narzędzi w celu oceny i kwantyfikacji tego ryzyka. Po zakończeniu szkolenia powinni wiedzieć:

• Z jakimi rodzajami ryzyka spotykają się w swej codziennej pracy w banku
• Jak różne banki podchodzą do szacowania i kwantyfikowania ryzyka
• Jak podejmować przemyślane decyzje kredytowe
• Jak monitorować sytuację dłużnika po udzieleniu kredytu
• Na jakie sygnały wczesnego ostrzegania należy zwracać uwagę
• Jak postępować z dłużnikiem, którego sytuacja finansowa się pogorszy

Tu też program został częściowo narzucony i odzwierciedla pewien schemat myślowy – wiedza jest mniej ważna w procesie pozyskiwania klienta, natomiast staje się konieczna w procesie pozbywania się klienta sprawiającego problemy. Dlatego i tutaj zmieniłem program i punkt nacisku – lepiej jest pozyskiwać tylko tych klientów, których nie będziemy musieli sklasyfikować w kolejnych okresach i u których nie wystąpią zaległości w spłatach. Dlatego położyłem w programie większy nacisk na zrozumienie ryzyka i na spojrzenie na poszczególne decyzje kredytowe przez pryzmat jakości portfela.

Program jest następujący:

• Wprowadzenie do programu – ryzyko w bankowości (kredytowe, operacyjne i rynkowe), NUK (Bazylea III) a zmiany w procesie kredytowym i w procesie oceny ryzyka, podstawowe modele oceny zdolności kredytowej
• Ryzyko makroekonomiczne a polityka kredytowa, wpływ cyklów ekonomicznych na ryzyko kredytowe
• Ocena ilościowa a jakościowa w procesie oceny ryzyka kredytowego – model 4 filarów: ocena zarządu i właściciela, analiza branżowa, analiza finansowa, strukturyzowanie transakcji
• Sprawozdania finansowe jako punkt wyjściowy do analizy ryzyka kredytowego, analiza strategii wyjścia z kredytu (analiza źródeł spłaty)
• Case praktyczny – przygotowanie decyzji kredytowej
• Portfele kredytowe zarządzane na bazie zaległości i na bazie klasyfikacji – monitoring po udzieleniu kredytu, catingi i scoring kredytowy
• Sygnały wczesnego ostrzegania, stopa zrównoważonego wzrostu
• Restrukturyzacja dłużnika – realizacja zabezpieczeń czy zgoda na program naprawczy

Myślę, że dla tych, którzy się na to szkolenie zapisali nie muszę już opisywać dalej dlaczego program został skonstruowany tak, a nie inaczej. Tu będzie wymagane dużo pracy własnej uczestników, a by im to umilić, przygotowałem specjalną grę, gdzie będą w trakcie szkolenia zarządzać bankiem i podejmować decyzje o polityce kredytowej.